На базе историко-краеведческого музея Темиртау в 2017-2018 годах прошли две республиканские научно-практические конференции, касающиеся истории металлургии Центрального Казахстана. В 2019 году в рамках проекта областной акимат инициировал научно-исследовательскую экспедицию на древнее поселение металлургов Алат в Каркаралинском районе. Целью экспедиции стал комплекс экспериментально-исследовательских мероприятий по сбору и пропаганде истории становления металлургии Центрального Казахстана.
В ходе экспедиции были реконструированы металлургические печи эпохи бронзы и эпохи раннего железа на материнском плато, где более 3000 тысяч лет назад находились мастерские древних металлургов. Впервые в истории казахстанской экспериментальной археологии провели уникальную плавку бронзы и железа одновременно, с учётом технологий производства того времени.
Итогом трёхлетней научно-исследовательской деятельности с документальными, архивными материалами, результатами экспериментальной экспедиционной работы явилась новая экспозиционная зона «Поселение древних металлургов», расположившаяся на площади перед музеем. Это производственная металлургическая площадка эпохи раннего железа с печью для плавки металла, очагом для топки древесного угля и жилищно-бытовым навесом.
За железными прутьями представлена историческая реконструкция «Поселение металлургов эпохи раннего железа». Где расположен небольшой навес, а также макет древней металлургической печи.
Спикерами конференции выступили: Агимбаев Еркебулан Мулюкович – руководитель ГУ «Управление культуры, архивов и документации Карагандинской области»; Тулеуов Тулкибай Сактаганович – руководитель КГУ «Центр по сохранению историко-культурного наследия»; Скорикова Наталья Дмитриевна – руководитель КГКП «Темиртауский городской краеведческий музей»; Жауымбаев Сыгндык Убаевич – к.и.н., профессор кафедры археологии, этнологии и Отечественной истории КарГУ им. Букетова; Казанбаева Зейпин Зикировна – руководитель КГКП «Музей истории горного и плавильного дела в поселке Жезды им. М. Торегельдина»; Аманжолов Жуман Калыкович – к.т.н., доцент кафедры «Обработка металла давлением» КарИУ; Трещева Светлана Петровна – старший научный сотрудник КГКП «Темиртауский городской историко-краеведческий музей»; Хмелева Татьяна Владимировна – старший научный сотрудник КГКП «Темиртауский городской историко-краеведческий музей»; Жанабергенова Динара Кенесовна – заведующая кафедрой «История Казахстана и социально-гуманитарные дисциплины» КарИУ.
Динара Кенесовна в своем выступлении рассказала об актуальности презентуемой методической литературы для изучения вопросов истории металлургии в рамках учебной программы: «Для написания книги «Истоки большого металла Центрального Казахстана» были проведены исследования, отправлена научно-практическая экспедиция во главе с доцентом КарИУ Аманжоловым Ж.К., профессором КарГУ им. Букетова Жауымбаевым С.У., научными сотрудниками музея, группой профессиональных художников и операторов в Каркаралинский район в местность Кент для создания полной картины жизни и деятельности людей, живших на этой территории во II-I тыс. до н.э. В частности, книга начинается цитатой из статьи «Семь граней Великой степи», тем самым акцентируя внимание на популяризацию казахстанской культуры и истории».
Аманжолов Жуман Калыкович – кандидат технических наук, доцент кафедры «Обработка металла давлением» КарИУ, участник экспедиции «Истоки большого металла» отметил: «Аналогия такой печи была найдена впервые на территории Казахстана и всей центральной Азии, где производилось железо». Жуман Калыкович в течение нескольких лет изучает историю медеплавильного дела на территории Центрального Казахстана, неоднократно принимая участие в археологических исследованиях по раскопкам мест древней металлургии.
Итогом работы проекта стал целый набор полезной методической продукции. В их числе фильм о плавке металла и самой экспедиции, книга с научными статьями, комикс в котором история эпохи раннего железа и становления Темиртау. А также открытки с репродукциями картин темиртауских художников, их мастера делали, основываясь на рассказах археологов.
Пресс-служба КарИУ
[/ru] [kk]2019 жылдың 1 қазанында ҚИУ студенттері мен профессорлық – оқытушылар құрамы Теміртау қалалық тарихи — өлкетану мұражайы ұйымдастырған «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында «Үлкен металдың бастауы» атты облыстық ғылыми-тәжірибелік конференцияға белсенді қатысты.
Теміртау тарихи-өлкетану мұражайының базасында 2017-2018 жылдары Орталық Қазақстанның металлургия тарихына қатысты екі республикалық ғылыми-практикалық конференция өтті. 2019 жылы жоба аясында облыс әкімдігі Қарқаралы ауданындағы Алат металлургтерінің ежелгі қонысына ғылыми-зерттеу экспедициясын бастады. Экспедицияның мақсаты Орталық Қазақстан металлургиясының қалыптасу тарихын жинақтау және насихаттау бойынша тәжірибелік-зерттеу іс-шараларының кешені болды.
Экспедиция барысында қола дәуіріндегі және ерте темір дәуіріндегі металлургиялық пештер қалпына келтірілді. Қазақстан эксперименталдық археология тарихында алғаш рет сол кездегі өндіріс технологияларын есепке ала отырып, қола мен темірдің бірегей балқытуын жүргізді.
Мұражай алдындағы алаңда орналасқан «ежелгі Металлургтер қонысы» жаңа экспозициялық аймағы үш жылдық ғылыми-зерттеу қызметінің қорытындысы, мұрағаттық материалдар, эксперименттік экспедициялық жұмыстың нәтижелері болып табылды. Бұл темір дәуірінің металл балқыту пеші, ағаш көмірді жағу ошағы және тұрғын үй-тұрмыстық қалқаны бар өндірістік металлургиялық алаңы.
Темір шыбықтардың артында «ерте темір дәуіріндегі Металлургтер қонысы»тарихи қайта қалпына келтірілген. Шағын қалқа, сондай-ақ ежелгі металлургия пешінің макеті орналасқан.
Конференция спикерлері: Агимбаев Еркебұлан Мулюкович – «Қарағанды облысының мәдениет, мұрағаттар және құжаттама басқармасы» ММ басшысы; Төлеуов Түлкібай Сақтағанұлы – «тарихи-мәдени мұраны сақтау орталығы» КММ басшысы; Скорикова Наталья Дмитриевна – «Теміртау қалалық өлкетану мұражайы» КМҚК басшысы; Жауымбаев Сыгындық Убаевич – Т.ғ. к., «Қарағанды облысының мәдениет, мұрағаттар және құжаттама басқармасы» ММ басшысы; Төлеуов Түлкібай Сақтағанұлы – «тарихи-мәдени мұраны сақтау орталығы» КММ басшысы; Скорикова Наталья Дмитриевна – «Теміртау қалалық өлкетану мұражайы» Казанбаева Зейпин Зикировна – «Жезді кентіндегі тау-кен және балқыту ісі тарихы мұражайы» КМҚК басшысы. М. Төрегелдин»; Аманжолов Жұман Қалықұлы – Т.ғ. к., ҚИУ «Металды қысыммен өңдеу» кафедрасының доценті; Трещева Светлана Петровна-«Теміртау қалалық тарихи – өлкетану мұражайы» КМҚК аға ғылыми қызметкері; Хмелева Татьяна Владимировна-«Теміртау қалалық тарихи – өлкетану мұражайы» КМҚК аға ғылыми қызметкері; Жаңабергенова Динара Кенесовна-ҚИУ «Қазақстан тарихы және әлеуметтік-гуманитарлық пәндер» кафедрасының меңгерушісі.
Динара Кеңесқызы өз сөзінде металлургия тарихының мәселелерін зерттеу үшін ұсынылатын әдістемелік әдебиеттің өзектілігі туралы айтып берді: «Орталық Қазақстанның үлкен металының қайнар көзі» кітабын жазу үшін зерттеулер жүргізілді, ҚИУ доценті Ж. Қ. Аманжоловтың басшылығымен ғылыми-тәжірибелік экспедиция жіберілді. Б. з. д. ІІ-І мыңжылдықта осы аумақта өмір сүрген адамдардың өмірі мен қызметінің толық көрінісін жасау үшін, соның ішінде кітап «Ұлы даланың жеті қыры» мақаласынан алынған дәйексөзден басталады.
Аманжолов Жұман Қалықұлы-техника ғылымдарының кандидаты, КарИУ «Металды қысыммен өңдеу» кафедрасының доценті, «үлкен металдың қайнар көзі» экспедициясының қатысушысы: «мұндай пештің ұқсастығы Қазақстан және бүкіл Орталық Азия аумағында алғаш рет табылды, онда темір өндірілген». Жұман Қалықұлы бірнеше жыл бойы Орталық Қазақстан аумағындағы мыс балқыту ісінің тарихын зерттейді, ежелгі металлургия орындарындағы қазба жұмыстары бойынша археологиялық зерттеулерге бірнеше рет қатысады.
Жоба жұмысының қорытындысы пайдалы әдістемелік өнімдердің жиынтығы болды. Олардың қатарында металл балқыту және экспедицияның өзі туралы фильм, ғылыми мақалалары бар кітап, Теміртаудың қалыптасу және ерте темір дәуірінің тарихы бар комикс бар. Сондай-ақ, Теміртау суретшілерінің картиналарының репродукциясы бар ашық хаттарды археологтардың әңгімелерін негізге ала отырып, олардың шеберлері жасады.
ҚИУ баспасөз қызметі
[/kk] [en]On October 1, 2019, students and faculty of KIU took an active part in the regional scientific and practical conference «The Origins of the big metal», within the framework of the state program «rukhani zhangyru», organized by the Temirtau city Museum of local history.
Two Republican scientific and practical conferences concerning the history of metallurgy of Central Kazakhstan were held on the basis of the historical Museum of Temirtau in 2017-2018. In 2019, within the framework of the project, the regional akimat initiated a research expedition to the ancient settlement of metallurgists Alat in Karkaraly district. The purpose of the expedition was a set of experimental research activities to collect and promote the history of the formation of metallurgy in Central Kazakhstan.
During the expedition, the metallurgical furnaces of the bronze age and the early iron age were reconstructed on the mother plateau, where the workshops of ancient metallurgists were located more than 3000 thousand years ago. For the first time in the history of Kazakhstan experimental archaeology, a unique melting of bronze and iron was carried out simultaneously, taking into account the production technologies of that time.
The result of three years of research activities with documentary, archival materials, the results of experimental expedition work was a new exhibition area «Settlement of ancient metallurgists», located on the square in front of the Museum. It is a production metallurgical site of the early iron age with a furnace for melting metal, a hearth for firing charcoal and a residential shed.
Behind the iron bars is a historical reconstruction of the «Settlement of metallurgists of the early iron age». Where there is a small shed, as well as a model of an ancient metallurgical furnace.
The speakers of the conference were: Egimbaev Erkebulan of Molokovich – head GU «Management of culture, archives and documentation of the Karaganda region»; the Leader of Tulkibas Saktaganova – head KGU «the Center for the preservation of historical and cultural heritage»; Skorikova Natalia – head of the SOE «Temirtau city Museum»; Zhumbaev Syndic Abaevich – Ph. D., Professor, Department of archeology, Ethnology and national history the University them. Buketov; Kazanbaev Sapin Zakirovna – head of SOE «Museum of history of mountain and melting business in settlement Zhezdy them. M. Toregeldinov»; Amanzholov zhuman Kalykovich-Ph. D., associate Professor of the Department «metal processing by pressure» KIU; Treshcheva Svetlana Petrovna-senior researcher of the KSCP «Temirtau city Museum of local history»; Khmeleva Tatiana Vladimirovna-senior researcher of the KSCP «Temirtau city Museum of local history»; Zhanabergenova Dinara kenesovna-head of the Department «History of Kazakhstan and social and humanitarian disciplines» KIU.
Dinara kenesovna in his speech spoke about the relevance of the presented methodical literature for the study of history of metallurgy in the curriculum: «writing the book «the Origins of the big metal Central Kazakhstan» was conducted research, sent scientific-practical expedition led by Professor KIU Amanzholova J. C., Professor of the University them. Buketova Zhauymbaevym S. U., scientific staff of the Museum, a group of professional artists and operators in karkaralinsky district in Kent to create a complete picture of the life and activities of people who lived in this area in the II-I thousand BC. in particular, the book begins with a quote from the article «Seven faces of the great steppe», thereby focusing on the popularization of Kazakh culture and history.
Amanzholov zhuman Kalykovich-candidate of technical Sciences, associate Professor of the Department «metal processing by pressure» KGIU, member of the expedition «the Origins of the big metal» noted: «the Analogy of such a furnace was found for the first time in Kazakhstan and throughout Central Asia, where iron was produced.» Zhuman Kalykovich has been studying the history of copper smelting on the territory of Central Kazakhstan for several years, repeatedly taking part in archaeological research on the excavation of ancient metallurgy sites.
The result of the project was a set of useful methodological products. Among them is a film about the melting of metal and the expedition itself, a book with scientific articles, a comic book in which the history of the early iron age and the formation of Temirtau. As well as postcards with reproductions of paintings by Temirtau artists, their masters made, based on the stories of archaeologists.
The press service of KIU
[/en]
Просмотров: 6 370