АР19175779 «Металдандырылған жартылай өнімді алу үшін қара металлургияның техногендік қалдықтарын қайта өңдеу мүмкіндігін зерттеу»

Бір жағынан бірқатар табиғи пайдалы қазбалар қорларының біртіндеп сарқылуына және екінші жағынан, құнды пайдалы компоненттері бар қалдықтардың көп мөлшерінің жиналуына байланысты, техногендік деп аталатын кен орындарын игеру мәселесі өзекті бола түсуде. Қазіргі уақытта шикізатты дайындауды (өндіру, қайта өңдеу, агломерация және т.б.), тікелей металлургиялық өңдеуді және ілеспе өндірісті қоса алғанда, металлургиялық кешеннің техногендік қалдықтарын орналастыру объектілерінің аумағында пайда болған немесе қалыптасатын техногендік кен орындары ерекше қызығушылық тудырады. Темір кені қорларының азаю үрдісі техногендік темір кені шикізатын алу мақсатында қара металлургияның техногендік қалдықтарын қайта өңдеуді ерекше өзекті етеді.

Металлургия өндірісінің қазіргі жағдайы құрамында темір мөлшері 60-63% жететін домна, конвертер шламдары сияқты құрамында металл бар өнеркәсіптік қалдықтардың бөлінуімен және жиналуымен байланысты. Осыған байланысты, аталған қалдықтардан сапалы өнім алу бойынша ғылыми жұмыстар жүргізу және технологияларын жасау қажеттілігі туындайды.

1) Мухаметхан Маржан – т.ғ.м., ғылым, инновация және халықаралық ынтымақтастық департаментінің жетекші инженері, Жоба жетекшісі.

Scopus ID: 57204532758

ResearcherID: AEL-1927-2022

https://orcid.org/0000-0002-1233-5954

2) Келаманов Бауыржан Сатыбалдыұлы – техника ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор, ғылыми кеңесші.

Scopus ID: 25655181100  

Researcher ID: ABE-5597-2021 

https://orcid.org/0000-0001-7646-9153

Домна және конвертер өндірісінің қалдықтарын өңдеудің қолданыстағы әдістеріне ауқымды талдау жүргізілетін болады.

Материалдардың сынамаларын іріктеу, олардың химиялық құрамдарын, сипаттамаларын анықтау жүргізіледі. Металдарды қалпына келтіруге арналған қатты көміртектің стехиометриялық шығынын анықтау және металдарды қалпына келтіру кинетикасы жүргізілетін болады.

Кен-көмір қоспалары алынады, сондай-ақ зерттеу әдістемесі мен темірді қатты фазалы қалпына келтірудің теориялық негіздері дайындалады.

Зертханалық сынақтар жүргізіледі.

Осы жартылай өнімнен алынған болат құймалардың қасиеттері, оларды болат балқыту өндірісінде қолдану мүмкіндіктері зерттелетін болады.

Алынған жартылай өнімдердің физика-химиялық және металлургиялық қасиеттері зерттелетін болады. Алынған жартылай өнімдерді басқа салаларда пайдалану ықтималдығы зерттелетін болады.Web of Science дерекқорында импакт-факторы бар немесе Scopus дерекқорында Cite Score бойынша кемінде 50 процентилі бар алғашқы үш квартилдің журналдарында 3 мақала және ҚР БҒМ саласында сапаны қамтамасыз ету комитеті ұсынған отандық басылымдарда жобаның бағыты бойынша 2 мақала жарияланады.

1)Домна және конвертер өндірісінің қалдықтарын өңдеудің қолданыстағы әдістеріне ауқымды талдау жүргізілді.

2) Материалдардың сынамаларын іріктеу жүргізілді, олардың химиялық құрамы, сипаттамалары айқындалды, сондай-ақ металдарды қалпына келтіруге арналған қатты көміртектің стехиометриялық шығыстары және металдарды қалпына келтіру кинетикасы айқындалды.