В годы независимости, в самые трудные и критические моменты жизни нашей страны, я всегда открыто обсуждал с соотечественниками любые проблемы, делился своими мыслями с родным народом. Сейчас, когда многие государства мира переживают тревожное время, а здоровье нашей нации подверглось серьезной опасности, я призываю сограждан к выдержке и хладнокровию и обращаюсь к казахстанцам с пожеланиями добра и благополучия.
Внезапно разразившаяся пандемия коронавируса угрожает всему человечеству. Уже сейчас во всем мире инфицировано более 1,4 миллиона человек, десятки тысяч скончались. Поэтому государства мира объединяют свои усилия в поисках вакцины от этой опасной болезни и активно сотрудничают, подчинив общей цели все передовые достижения современной науки и техники.
Среди всех государств мира Казахстан одним из первых включился в борьбу с пандемией. Была проведена система предупредительных мероприятий. Соответствующие государственные органы прошли специальную подготовку. Был изучен ход развития и распространения пандемии в зарубежных странах. В результате мы в меру своих возможностей поставили заслоны на ее пути, ситуация с коронавирусом взята под круглосуточный контроль. Для стабилизации положения сделано немало, и эта работа продолжается. Нам нужно оказать всенародную и повсеместную поддержку всем этим благим мерам.
С первых дней независимости, взяв за руководство мудрую мысль Абая о том, что «дружба прирастает дружбой» («Кімге достығың болса, достық достық шақырады»), я проводил политику дружбы, взаимного доверия и равноправного партнерства со всеми государствами мира.
В этом заключается главная причина, по которой с самого начала я стремился установить мирные и дружественные отношения с ближними и дальними соседями, окончательно решить все вопросы по государственной границе, а затем инициировать создание в разных форматах организаций по международному сотрудничеству.
Учреждение таких объединений, как Евразийский экономический союз, Шанхайская организация сотрудничества, Совещание по взаимодействию и мерам доверия в Азии, наряду с проведением в Казахстане исторического саммита ОБСЕ, Астанинского экономического форума и Всемирной выставки EXPO – все это сделано ради установления со странами мира отношений дружбы и доверия, углубления экономического сотрудничества. Сама жизнь и сложившаяся на сегодня ситуация подтверждают, что проводимый нами курс на интеграцию и союзничество оказался единственно правильным.
Встревожившая мир пандемия породила новый мировой экономический кризис. Прекратили работу крупнейшие предприятия, сократилось транспортное сообщение. Обвалились цены на нефть. Закрылись на замок границы, замер взаимообмен. Все это ведет к ранее невиданной, огромной по масштабам рецессии, увеличению безработицы.
Наша Родина – Казахстан – богата на полезные ископаемые, в том числе нефть. Если вы помните, в прошлые годы я не раз говорил: «Нам нельзя уповать на залежи нефти и газа, надо отходить от этой зависимости». Поэтому, став самостоятельным государством, мы занялись диверсификацией нашей экономики. С этой целью мы разработали Стратегию «Казахстан-2050», а в рамках программы «Форсированного индустриально-инновационного развития» открыли свыше 1 000 новых предприятий. Благодаря этому мы начали производить продукцию, конкурентоспособную на мировом рынке, а к нам пришли новые технологии. Это положило начало третьей технологической модернизации в нашей стране.
Территория Казахстана покрылась сетью невиданных ранее железнодорожных и автомобильных магистралей.
В результате системных реформ мощный импульс к развитию получило сельское хозяйство: Казахстан не только надежно обеспечил себя мясом, молоком и продовольствием, но и вошел в число шести государств мира, лидирующих по экспорту зерновых.
Жизнь доказала правильность этих реформ, на которые были затрачены значительные силы и средства и которые проводились дабы уберечь страну от будущих непредвиденных потрясений.
В первой статье нашей Конституции сказано, что высшими ценностями нашего государства «являются человек, его жизнь, права и свободы». Поэтому особое внимание было уделено развитию сферы здравоохранения. Приняв программу «Саламатты Қазақстан», мы построили сотни больниц и поликлиник современного уровня. Создав в столице ряд крупнейших научно-медицинских центров, оснащенных самой передовой техникой, мы направили их специалистов на практику в самые высокоразвитые страны мира, а также обучили их по программе «Болашақ». Плодами такой предусмотрительности стало то, что в экстремальной ситуации наподобие нынешней, когда здоровью нации грозит колоссальная опасность, наши врачи проводят диагностику, лечение и профилактику инфекционных и других заболеваний на высоком профессиональном уровне.
Конечно, ситуация сложилась непростая. Это несчастье, которое тяжким бременем ложится на плечи всех государств мира. Но мы непременно одолеем эту беду – благодаря стойкости нашего народа, его твердой воле и несокрушимой вере в свои силы, которые всегда приходят на помощь в час суровых испытаний. Для этого у нас имеется все: финансы, материальные ресурсы, техника, запасы продовольствия. Поэтому нет никаких оснований впадать в растерянность и панику.
Ни для кого не новость, что во времена невзгод активизируются те, кто сеет ложь, провокации и панику, используя это в своекорыстных целях. Я призываю наш народ остерегаться этих популистских и подстрекательских разговоров. Потому что человек, по-настоящему заботящийся об общественном благе, доказывает свою правоту не громогласными заявлениями, а конкретными добрыми делами. Вместо кликушества и горлопанства лучше заниматься самообразованием и просвещением.
Нынешняя схватка побуждает нас вспомнить и следовать крылатым словам легендарного полководца Бауыржана Момышулы: «Дисциплина – основа гражданственности и наука о том, как не попасть в рабство» («Тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бас иген ел құл болмайды»). Показателен пример соседнего Китая: благодаря организованности и железной дисциплине там сумели обуздать заразу.
Сегодняшний Казахстан – это не Казахстан 90-х годов, когда разваливался Советский Союз. Для того чтобы в трудное время не пойти по миру с протянутой рукой, мы ради будущего страны и новых поколений еще много лет назад создали Национальный фонд и золотовалютный резерв страны, в которых на сегодня накоплено 90 миллиардов долларов США. Если использовать их разумно и экономно, это позволит стойко перенести свалившиеся на нас сегодня повороты истории и превратности судьбы.
В своем обращении к казахстанцам Президент Касым-Жомарт Кемелевич Токаев подробно проинформировал общество о мерах помощи, которые будут оказаны всем социальным группам, предпринимателям и людям, занятым в сельском хозяйстве. Все это стало возможным благодаря достижениям национальной экономики и фондам, о которых уже сказано выше. Да, в свое время были те, кто предлагал раздать эти средства. Но проявленная нами твердость, как видим, оказалась ненапрасной.
Теперь Правительство и местные исполнительные органы должны рационально и экономично осуществить все намеченное. На каждого министра, каждого руководителя области, города и района возложена задача – действуя системно, дисциплинированно, планомерно и решительно, мобилизовать все силы для выхода из сложившегося положения. В этом благородном деле члены партии «Nur Otan» должны быть в первых рядах.
Поскольку высшие ценности нашего государства – это человек и его жизнь, каждому из нас надлежит с особой заботой и большой ответственностью отнестись к жизни и здоровью самого себя и всех своих близких. Потому что здоровье нации – основополагающая часть безопасности государства.
Верю, что в этот момент всем нам помогут такие благородные качества нашего народа, как уважение к старшим, забота о младших.
Вера человека в себя – великая сила. Она придает нашему характеру твердость, телу – физическую мощь, а сердцу – уверенность. Сегодня нам особенно важно окружить заботой наиболее нуждающихся – представителей старшего поколения, ветеранов, многодетных матерей, малообеспеченных, нетрудоспособных. К этому призывают передающиеся от поколения к поколению лучшие качества нашего народа.
Сегодня человечество оказалось на перепутье. Уникальность нынешней ситуации в том, что эти идущие чередой проблемы, прежде никогда не затрагивавшие столь многих аспектов геополитики, экономики, экологии, общественной жизни, теперь начали менять и сам формат межгосударственных отношений. Уместными представляются в этой связи слова великого индийского гуманиста Махатмы Ганди: «Если хочешь изменить мир – начни с себя». Буквально вчера государства создавали взаимные барьеры, вступали в санкционные «войны», а теперь протягивают друг другу руку помощи. Это – свидетельство начала серьезных изменений, происходящих на глобальном уровне.
В мировой истории имели место многочисленные войны, напряженные ситуации и конфликты, тянувшиеся на протяжении десятилетий и даже столетий. Немало случалось и эпидемий, унесших миллионы людских жизней. Человечество победило все это. Нынешние невзгоды мы тоже преодолеем. Мировым державам нужно извлечь уроки из этой трудной ситуации.
В свое время Айтеке би говорил: «Цель страны и человека – это будущее. Если о нем позаботились заблаговременно, то не стоит опасаться за него» («Ел мұраты – көрешек, ер мұраты – келешек. Осыларды ойлаған – қоймас түбі сүйінбей»). Какие замечательные слова! Именно сейчас нам нужна новая политика, которая вдохновляла бы всю человеческую цивилизацию на развитие, а не на создание препятствий.
Любые трудности побуждают человека находить выход из тупика, менять свое мышление, совершенствовать методы своей работы. Это способствует развитию науки и технологий, формированию здорового образа жизни. Мы видим, что появляются креативные способы организации труда, и даже новые виды профессий. Сейчас люди начали менять кабинентный характер работы на труд в удаленном формате. Все это стало возможным лишь благодаря запланированным, всесторонне продуманным в свое время мерам.
Трудности закаляют сильных духом, уверенных в себе людей. Поэтому нужно отбросить в сторону апатию, тревогу, пассивность и вместе со всем миром укреплять себя на пути выхода из кризиса.
По словам мудрого Толе би: «Там, где нет единства – нет благополучия» («Бірлік жоқ жерде – тірлік жоқ»). Не существует той вершины, которую бы не смогло покорить единство и согласие. Для нас нет выше цели, чем постоянно укреплять нашу независимость, о которой веками мечтали наши предки и которой мы достигли почти 30 лет назад. Казахстан – наш большой общий дом, в котором мы все живем в мире, дружбе и согласии. Наше разнообразие – это богатство и преимущество в условиях конкурентного и глобального мира. Источником всех наших достижений за годы независимости служит единство нашего народа. Пусть Всевышний хранит наше единство и благополучие.
В первую очередь я обращаюсь к представителям старшего поколения и интеллигенции: призывайте народ к единению, добру, благим свершениям, здоровому образу жизни. Помните мудрость: «Начало счастья – согласие» («Ырыс алды – ынтымақ»). Воспитывайте молодежь так, чтобы она стремилась быть первой в труде и учебе. Нас этому обязывает большая ответственность перед молодым поколением.
Хочу сказать молодому поколению: в будущем году ровесникам нашей независимости исполнится по 30 лет. Вы – самая энергичная часть общества. Старшее поколение cделало все возможное для вас, теперь пришла и ваша очередь проявить свои силы и способности. Стремитесь совершать хорошее, будьте далеки от плохих помыслов и неблаговидных поступков. Проявляйте уважение к старшим, заботу о младших, будьте друг другу товарищами и друзьями. Никогда не забывайте о назидании Абая: «Если в ближнем ты не видишь друга, бесполезны все твои дела» («Біріңді қазақ бірің дос, көрмесең – істің бәрі бос»).
Обращаюсь к предпринимателям: благодаря независимости вы создали свое дело, стали состоятельными. Теперь пришел и ваш черед задаться вопросом: «Что я могу дать своей стране?».
По моей просьбе предприниматели помогают соотечественникам, оказывая финансовую, материальную помощь. Надеюсь, что это благое дело получит свое дальнейшее продолжение.
Благополучие и добро пребывают там, где есть преемственность поколений и традиций. Этот священный принцип должен быть в сердце и душе каждого казахстанца.
Мне выпало большое счастье руководить народом, который в самые тяжелые времена никогда не терял достоинства, всегда отличался своим единством, добротой, радушием, отзывчивостью. Поэтому в этой сложной обстановке я выражаю благодарность всему моему мудрому и щедрому народу.
За годы независимости мы пережили многие трудности и кризисы. Обо всем этом я всегда высказывался открыто и ясно. Вы оказывали мне большое доверие, оно неизменно придавало мне силу и энергию. Я глубоко признателен всем вам за это.
Здоровье нации и безопасность государства – неразделимые понятия. Государство принимает все необходимые меры для того, чтобы преодолеть имеющиеся трудности. Ни один человек, ни один гражданин нашей страны не останется без поддержки.
Мы – единая страна, сплоченный народ. Я всегда был вместе с народом. И сегодня я вместе с вами.
Мы вместе. Не сгибаясь перед трудностями, сбережем наше единство и согласие. Только тогда мы сможем сохранить независимость и быть достойными нашей великой цели «Мәңгілік ел».
[/ru][kk]
Тәуелсіздік жылдары ел өмірінің ең қиын да күрделі кезеңдерінде мен кез келген мәселені қадірменді отандастарыммен бірге бүкпесіз, ашық талқыға салып, туған халқыммен үнемі ой бөлісіп келемін. Бүгінгідей бүкіл әлем алаң күй кешіп, ұлт саулығы сынға түскен қазіргі сәтте де баршаны сабырға, байсалдылыққа шақырып, тағы да жұртыма ақ тілеулі сөзімді арнағалы отырмын.
Тұтқиылдан келген жаман індет – коронавирус дерті барша адамзатқа қауіп-қатер төндіруде. Қазірдің өзінде дүние жүзі бойынша 1,4 миллионнан астам жан осы сырқатқа шалдығып, ондаған мың адамның өмірі қиылды. Сондықтан әлем мемлекеттері қатерлі дертке бірлесе дауа іздеп, бүгінгі заманның бар күш-қуатын, ақыл-ойы мен ғылым-білімінің жетістігін ортақ мақсат жолына бірлесе жұмылдырып, ынтымақтаса әрекет етуде.
Қазақстан қауіпті дерттің алдын алуға әлем елдерінің ең алғашқыларының бірі болып кірісті. Тиісті сақтандыру шаралары жасалды. Мемлекеттік органдар арнаулы дайындықтан өткізілді. Өзге елдерде вирус қалай пайда болып, пандемия қалай өрбіп, өршігені бақыланды. Соның нәтижесінде індеттің етек алып кетуіне мүмкіндігінше жол берілмей, ахуал күн сайын тұрақты назарда ұсталып отыр. Жағдайды оңалту үшін көп жұмыс істелді, әлі де талай шаруа атқарылатын болады. Игі мақсаттағы іс-шаралардың бәріне жер-жерлерде бүкіл халық болып қолдау көрсеткеніміз жөн.
Тәуелсіздіктің ең алғашқы күндерінен бастап мен ұлы Абай атамыздың «Кімге достығың болса, достық достық шақырады» деген дана қағидасын басшылыққа алып, әлемнің барлық мемлекетімен арадағы келісім мен достыққа, өзара сенім мен ықпалдастыққа негізделген саясат ұстандым. Егемендіктің бастапқы жылдарында іргелес елдердің бәрімен тату қарым-қатынас орнатып, шекара мәселесін түбегейлі шешкеннен кейін түрлі деңгейдегі ынтымақтастық ұйымдарын құруға бастамашы болғанымның басты себебі де сол еді.
Еуразия экономикалық одағын, Шанхай ынтымақтастық ұйымын, Азиядағы өзара ықпалдастық және сенім шаралары жөніндегі кеңесті құрып, Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымының тарихи саммитін, Астана экономикалық форумы мен бүкіләлемдік ЕХРО көрмесін өткізу шараларының бәрі – Қазақстан мен дүние жүзі мемлекеттері арасындағы өзара достық пен сенімге негізделген байланысты, экономикалық ынтымақтастықты нығайту үшін жасалды. Өмірдің өзі, дәл бүгінгі қалыптасқан жағдай біз ұстанған бірігу мен бірлесуге негізделген саясаттың бірден-бір дұрыс жол екендігіне көзімізді жеткізіп отыр.
Жаһан жұртшылығын әбігерге салған пандемия жаңа бүкіл әлемде экономикалық дағдарыс туғызды. Алып кәсіпорындардың жұмысы тоқтады, көлік атаулының қозғалысы шектелді. Мұнайдың бағасы құлдырады. Ел мен ел арасындағы шекаралар жабылып, алыс-беріс тиылды. Мұның бәрі бұрын-соңды болмаған аса ауқымды рецессияға әкеліп соқтырып, жұмыссыздықты көбейтіп отыр.
Біздің Отанымыз Қазақстан – қазба байлықтарға, оның ішінде мұнайға бай ел. Мен «Бізде мұнай мен газ бар екен деп, үнемі соған тәуелді болған дұрыс емес» деп талай мәрте айтқанмын. Сондықтан егемендік жылдары біз ел экономикасын әртараптандырумен болдық. Осы мақсатты жүзеге асыру үшін «Қазақстан – 2050» стратегиясын жасап, «Үдемелі индустриялық-инновациялық даму» бағдарламасы аясында 1000-нан астам жаңа кәсіпорын аштық. Соның арқасында әлемдік бәсекеге қабілетті өнімдер шығарылып, елімізге жаңа технологиялар келді. Бұл еліміздің үшінші технологиялық жаңғыруына жол ашты.
Ел аумағында бұрын-соңды болмаған теміржол, автокөлік жолдары салынды.
Жүйелі жүргізілген реформалар нәтижесінде ауыл шаруашылығы да айтарлықтай дамып, Қазақстан өзін ет, сүт және тағы басқа да азық-түлік өнімдерімен емін-еркін қамтамасыз етіп қана қоймай, әлемдегі астық экспорттаушы алғашқы алты мемлекеттің қатарына қосылды.
Болашақ үшін, алда күтіп тұрған осындай алмағайып замандар сынағын еркін еңсеру үшін көп қаржы-қаражат салып, зор жауапкершілікпен атқарылған бұл реформалардың дұрыс болғанын өмірдің өзі дәлелдеді.
Біздің Ата заңымыздың бірінші бабында: «Қазақстан Республикасының ең қымбат қазынасы – адам және оның өмірі», – деп нақты жазылған. Сондықтан елімізде денсаулық сақтау саласын дамытуға айрықша көңіл бөлінді. «Саламатты Қазақстан» бағдарламасын қабылдап, барлық өңірде бұрын болмаған жүздеген заманауи ауруханалар мен емханалар салдық. Елордада әлемдік деңгейдегі ең озық техникалармен жарақталған аса ірі ғылыми-медициналық орталықтар ашып, оның мамандарын әлемнің ең дамыған елдерінде тәжірибеден өткіздік және «Болашақ» бағдарламасы аясында оқыттық. Осылай алдын ала қамданудың нәтижесінде ұлт денсаулығына қатер төндірген бүгінгідей қиыншылық заманда жұқпалы дерттің дәл диагностикасын жасау, оның алдын алу, науқасты емдеу сияқты тиісті шараларды біздің дәрігерлеріміз жоғары кәсіби деңгейде атқаруда.
Әрине, қалыптасып отырған жағдай оңай емес. Бұл – бүкіл әлем мемлекеттеріне түскен зор ауыртпашылық. Біз оны осындай сын сағатта септігін тигізетін халқымыздың төзімділігі, ерік-жігері және өзіне деген зор сенімі арқасында міндетті түрде жеңіп шығамыз. Ол үшін бізге қажетті нәрсе – қаржы-қаражат, материалдық ресурс, техника, азық-түлік – бәрі бар. Алаңдайтын, абыржитын еш негіз жоқ.
Әдетте жұрт көңілі алаң осындай кезді ел ішіне үрей таратып, байбалам салушылар өз мүддесіне пайдалануға тырысады. Мен халықты әртүрлі сондай азғырынды, арзан әңгімелерге еруден сақ болуға шақырамын. Шынымен көптің қамын көздейтін адам айғайшыл күшімен емес, игілікті ісімен қызмет еткені дұрыс. Ғайбат пен байбалам орнына ғылым-біліммен шұғылданған абзал.
Бүгінгі күрес даңқты қолбасшы Бауыржан Момышұлының: «Тәртіпсіз – ел болмайды, тәртіпке бас иген ел құл болмайды» деген қанатты сөзін еске салады және соны бекем ұстануды талап етеді. Өздеріңіз білесіздер, бұл пандемияны көршіміз Қытай елі ұйымшылдығы мен темірдей берік тәртібінің арқасында ауыздықтай алды.
Қазіргі Қазақстанды Кеңес Одағы ыдыраған өткен ғасырдың 90-жылдарындағы Қазақстанмен салыстыруға болмайды. Бізде осындай қиындық туғанда ешкімге алақан жаймау үшін, ұрпақ қамы, ел болашағы үшін жинақталған Ұлттық қор мен алтын-валюта қорында 90 миллиард АҚШ доллары бар. Ретімен, үнемді пайдаланар болсақ, ол бүгін басымызға түскен тағдыр мен тарих сынынан еңсемізді тік ұстап өтуімізге мол мүмкіндік береді.
Ел Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев халыққа арнаған таяудағы үндеуінде барлық әлеуметтік топтарға, кәсіпкерлерге, ауыл шаруашылығы саласына көрсетілетін алуан түрлі көмек туралы жан-жақты мағлұмат берді. Егер Қазақстанның ұлттық экономикадағы қол жеткізген табыстары мен жоғарыда аталған қор құрылмаса, мұның бірі де болмас еді. Кезінде соның бәрін таратып берейік дегендер де болған, бірақ өмір біз қабылдаған шешімнің дұрыс болғанын көрсетті.
Енді Үкімет пен жергілікті атқару органдары соны үнемді түрде, рет-ретімен орындауға кірісуі керек. Әр министр, әрбір облыс, қала және аудан басшылары жүйемен, тәртіппен, үйлесіммен, нақты жоспармен, нық сеніммен әрекет етіп, уақытша қиындықтан шығуға барлық күш-қуатты жұмылдыруы қажет. «Nur Otan» партиясының мүшелері де осы бір сауапты істің алдыңғы қатарынан табылуға тиіс.
Еліміздің ең үлкен байлығы – адам мен оның өмірі болғандықтан, әрбір адам өзінің, отбасының, ата-анасы мен бала-шағасының өміріне, денсаулығына зор жанашырлықпен, ерекше жауапкершілікпен қарауы керек. Өйткені, ұлт денсаулығы – мемлекет қауіпсіздігінің құрамдас бөлігі.
Дәл осы тұста бәрімізге халқымыздың әрдайым үлкенге – құрмет көрсетіп, кішіге – қамқор болатын абзал қасиеттері септігін тигізеді деп сенемін.
Адамның өзіне деген сенімі – үлкен күш. Бұл бойымызға – қажыр, денемізге – қуат, жүрегімізге сенім ұялатады. Біз қазір көмекке аса мұқтаж қарияларды, ардагерлерімізді, көпбалалы аналарды, әл-ауқаты төмендерді, жұмысқа жарамсыз жандарды ерекше қамқорлыққа алуымыз керек. Халқымыздың бойындағы ұрпақтан ұрпаққа үзілмей жеткен ең ізгі қасиеттер бізді осыған үндейді.
Дәл қазір бүкіл адамзат жолайрықта тұр. Әлемдік геосаясатты, экономиканы, экологияны, қоғам өмірінің сан алуан саласын қамтып, тізбектеле келген, бұрын-соңды болмаған проблемалар әлем мемлекеттерінің қарым-қатынасын да өзгерте бастады. Үнді халқының ұлы гуманист қайраткері Махатма Ганди: «Әлемді өзгерту үшін әуелі өзіміз өзгеруіміз керек», – деген екен. Кеше ғана бір-бірін аяқтан шалып, жағадан алып, «санкциялық соғыстарға» жол ашқан мемлекеттер енді өзара көмек қолын созысуда. Бұл – жаһандық деңгейдегі үлкен өзгерістердің бастауы.
Әлем тарихында ондаған жылдарға, тіпті жүз жылдан да астам уақытқа созылған талай соғыстар, шиеленісті жағдайлар мен кикілжіңдер орын алған. Миллиондаған адамдарды баудай түсірген індеттер де аз болмаған. Адамзат соның бәрін жеңген. Жан алқымнан алып тұрған бұл шырғалаңнан да шығамыз. Әлемнің ең алпауыт мемлекеттері осы қиындықтан сабақ алуы керек.
Кезінде Әйтеке би бабамыз: «Ел мұраты – көрешек, ер мұраты – келешек. Осыларды ойлаған – қоймас түбі сүйінбей», – деген екен. Қандай керемет айтылған сөз! Дәл қазір бізге бүкіл адамзат өркениетін сүріндіретін емес, барша әлем халқын сүйіндіретін жаңашыл саясат керек.
Кез келген қиындық адамды тығырықтан шығуға, өзгеше ойлауға, қалыптасқан жұмыс тәсілдерін жетілдіруге бастайды. Ал бұл ғылым мен технологияны дамытуға, сергек өмір салтын қалыптастыруға алып келеді. Бүгінде еңбекті ұйымдастырудың креативті әдістері, тіпті жаңа кәсіп түрлері шыға бастады. Қазір адамдар біртіндеп қағазбастылықтан арылып, қашықтан жұмыс істеу режиміне көшті. Осының бәрі бір кезде алдын ала жоспарланып, кеңінен ойластырылған шаралардың арқасында ғана мүмкін болып отыр.
Рухы мықты, өзіне сенімді адамды қиындықтар шынықтырады. Сондықтан біз бойкүйездіктен, сарыуайымнан, енжарлықтан арылып, тығырықтан шығудың жолын іздеген бүкіл әлем халқымен бірге ширыға, шыңдала түсуіміз керек.
«Бірлік жоқ жерде – тірлік жоқ», – деген екен әйгілі данышпан Төле би. Береке-бірліктің алмайтын қамалы, бағындырмайтын биігі болмайды. Біз үшін ата-бабаларымыз ғасырлар бойы аңсап күткен, 30 жылға жуық уақыт бұрын қолымыз жеткен азаттықты мәңгі баянды етуден асқан мұрат жоқ. Қазақстан – халқымыз тату-тәтті және келісімде өмір сүріп жатқан ортақ шаңырағымыз. Алуандығымыз – бәсекелі және жаһандық әлемдегі біздің баға жетпес байлығымыз бен артықшылығымыз. Тәуелсіздік жылдары қол жеткізген барлық табысымыздың қайнары – ең алдымен халқымыздың береке-бірлігі. Алла Тағала бізді осы бірлігімізден де, тірлігімізден де айырмасын.
Мен сөзімді алдымен аға ұрпақ пен зиялы қауым өкілдеріне арнаймын: халықты ынтымаққа шақырып, жақсылыққа, ізгі амалдар жасауға, саламатты өмір салтын ұстануға үндеңіздер. «Ырыс алды – ынтымақ» екенін ұмытпаңыздар. Жастарды еңбекке, білім алуға, қатарының алды болуға тәрбиелеңіздер. Ұрпақ алдындағы жауапкершілік бізді осыған міндеттейді.
Жаңа өскін – жас ұрпаққа айтарым: тәуелсіздік жылдары дүниеге келген сендер келер жылы орда бұзар отызға толасыңдар. Еліміздегі ең қуатты күш – өздеріңсіңдер. Аға ұрпақ сендер үшін қолдан келгеннің бәрін жасады, енді сендердің де күш-қайрат жұмсайтын кездерің келді. Жамандықтан, жат әдеттен сақтанып, игі істер жасауға ұмтылыңдар. Үлкенге – ізетті, кішіге – қамқор, бір-біріңе дос болыңдар. «Біріңді қазақ бірің дос, көрмесең – істің бәрі бос» деген Абай аталарыңның өсиетін ешқашан естен шығармаңдар.
Кәсіпкерлерге де арнайы айтарым бар: сіздер тәуелсіздіктің арқасында өз істеріңізді қалыптастырып, аяқтарыңызға нық тұрдыңыздар, мол дәулетке кенелдіңіздер. Енді «Мен еліме не беремін?» дейтін кездеріңіз де келді.
Осы орайда, менің өтінішім бойынша өз отандастарына қол ұшын беріп, қаржылай, заттай көмектесіп жатқан кәсіпкер азаматтар баршылық. Осы бір жарасымды үрдіс, игі іс одан әрі жалғасын табады деп сенемін.
Ұрпақ пен дәстүр сабақтастығы болған жерде ғана игілік пен ізгілік қатар өркен жаяды. Осы қасиетті қағида әрбір қазақстандықтың жадынан, жүрегінен орын алуы керек.
Маған небір қиын-қыстау күндерде ешқашан намысын бермеген, қашанда бірлігі бекем, пейілі кең, құшағы ашық, бауырмал халыққа басшылық ету бақыты бұйырды. Сондықтан қазіргідей алабұртпа көңіл жағдайында дана да дархан халқыма – баршаңызға зор ризашылыққа толы осы сөздерімді жолдадым.
Біз тәуелсіздік жылдары сан алуан қиындық пен дағдарысты бастан өткердік. Соның бәрінде мен анық жағдайды, түйткілді проблемаларды ашық түрде алдарыңызға жайып салып отырдым. Сіздер маған үнемі сенім арттыңыздар, мен туған халқымның сол сенімінен ұдайы күш-қуат алдым. Сол үшін Сіздерге тағы мың да бір алғысымды білдіремін.
Ұлт денсаулығы мен мемлекет қауіпсіздігі – бір-бірімен етене, егіз ұғымдар. Мемлекет бұл қиындықтан шығу үшін қолдан келгеннің бәрін жасайды және тиісті шараның барлығын атқарады. Бірде-бір адам, еліміздің ешбір азаматы қамқорлықсыз қалмайды.
Біз – біртұтас ел, бірлігі берік жұртпыз. Мен әрқашан халқыммен бірге болғанмын, бұл жолы да сіздермен біргемін.
Біз біргеміз. Қиындыққа қайыспай, белімізді бекем буып, береке-бірлігімізден айрылмайық. Сонда ғана біз қастерлі тәуелсіздігімізді сақтап, Қазақстанды «Мәңгілік ел» болуға лайықты ете аламыз.
[/kk][en]
During the years of independence, during the most difficult and critical moments of our country’s life, I always openly discussed any problems with my compatriots and shared my thoughts with my native people. Now, when many States of the world are going through an anxious time, and the health of our nation has been seriously endangered, I call on my fellow citizens to be calm and calm, and I address the people of Kazakhstan with wishes for good and well-being.
The sudden outbreak of the coronavirus pandemic threatens all of humanity. Already, more than 1.4 million people are infected worldwide, and tens of thousands have died. Therefore, the countries of the world are joining their efforts in the search for a vaccine against this dangerous disease and actively cooperate, subordinating all the advanced achievements of modern science and technology to a common goal.
Among all the countries of the world, Kazakhstan was one of the first to join the fight against the pandemic. A system of precautionary measures was implemented. The relevant state bodies have received special training. The course of development and spread of the pandemic in foreign countries was studied. As a result, we have put barriers in its way to the best of our ability, and the situation with the coronavirus has been taken under round-the-clock control. Much has been done to stabilize the situation, and this work continues. We need to provide popular and universal support for all these good measures.
From the first days of independence, taking as a guide the wise idea of Abai that «friendship grows with friendship» («Kimge dostygyn bolsa, dostyk dostyk shaqyrady»), I pursued a policy of friendship, mutual trust and equal partnership with all countries of the world.
This is the main reason why from the very beginning I sought to establish peaceful and friendly relations with my near and far neighbors, finally resolve all issues on the state border, and then initiate the creation of organizations for international cooperation in various formats.
The establishment of such organizations as the Eurasian economic Union, Shanghai cooperation organization, conference on interaction and confidence building measures in Asia, along with carrying out in Kazakhstan of the historic OSCE summit, Astana economic forum and EXPO all this is done in order to establish with the countries of the world relations of friendship and trust, deepen economic cooperation. Life itself and the current situation confirm that our course towards integration and Alliance was the only correct one.
Встревожившая мир пандемия породила новый мировой экономический кризис. Прекратили работу крупнейшие предприятия, сократилось транспортное сообщение. Обвалились цены на нефть. Закрылись на замок границы, замер взаимообмен. Все это ведет к ранее невиданной, огромной по масштабам рецессии, увеличению безработицы.
The pandemic that has alarmed the world has created a new global economic crisis. Major enterprises have stopped working, and transport links have been reduced. Oil prices collapsed. The borders were locked and the interchange was frozen. All this leads to a previously unprecedented, huge-scale recession, an increase in unemployment.
Our homeland – Kazakhstan-is rich in minerals, including oil. If you remember, in the past years I have repeatedly said: «We cannot rely on oil and gas deposits, we must move away from this dependence.» Therefore, having become an independent state, we have started to diversify our economy. To this end, we have developed the strategy «Kazakhstan-2050», and within the framework of the « Accelerated industrial and innovative development» program, we have opened more than 1,000 new enterprises. Thanks to this, we have started to produce products that are competitive on the world market, and new technologies have come to us. This marked the beginning of the third technological modernization in our country.
The territory of Kazakhstan is covered by a network of previously unseen Railways and highways.
As a result of systemic reforms, agriculture received a powerful impetus to development: Kazakhstan not only reliably provided itself with meat, milk and food, but also became one of the six leading countries in the world in terms of grain exports.
Life has proved the correctness of these reforms, which were spent considerable effort and money and which were carried out in order to protect the country from future unforeseen shocks.
The first article of our Constitution States that the highest values of our state «the person, his life, rights and freedoms». Therefore, special attention was paid to the development of the healthcare sector. Having adopted the program «Salamatty Kazakhstan», we have built hundreds of hospitals and clinics of modern level. Having created a number of major scientific and medical centers in the capital, equipped with the most advanced technology, we sent their specialists to practice in the most highly developed countries of the world, and also trained them under the «Bolashak»program. The fruit of this foresight is that in an extreme situation like the current one, when the health of the nation is in great danger, our doctors diagnose, treat and prevent infectious and other diseases at a high professional level.
Of course, the situation is not easy. This is a misfortune that is a heavy burden on the shoulders of all the States of the world. But we will certainly overcome this calamity-thanks to the steadfastness of our people, their firm will and unshakable faith in their own strength, which always come to the rescue in the hour of severe trials. To do this, we have everything: finances, material resources, equipment, food supplies. Therefore, there is no reason to fall into confusion and panic.
It is no news to anyone that in times of adversity, those who sow lies, provocations and panic are activated, using it for self-serving purposes. I urge our people to beware of these populist and inflammatory conversations. Because a person who truly cares about the public good, proves his case not by loud statements, but by concrete good deeds. Instead of klikushestvo and gorlopanstvo it is better to engage in self-education and enlightenment.
The current battle encourages us to remember and follow the winged words of the legendary commander Bauyrzhan Momyshuly: «Discipline-the basis of citizenship and the science of how not to get into slavery» («Tartipsiz el bolmaydy, tartipke bas igen el kul bolmaydy»). The example of neighboring China is illustrative: thanks to organization and iron discipline, they managed to curb the infection there.
Today’s Kazakhstan is not the Kazakhstan of the 90s, when the Soviet Union collapsed. In order not to go around the world with an outstretched hand in difficult times, for the sake of the country’s future and new generations, many years ago we created the national Fund and the country’s gold and foreign exchange reserve, which today has accumulated 90 billion us dollars. If you use them wisely and economically, it will allow you to endure the twists of history and the vicissitudes of fate that have befallen us today.
In his address to the people of Kazakhstan, President Kassym-Jomart Tokayev informed the society in detail about the measures of assistance that will be provided to all social groups, entrepreneurs and people engaged in agriculture. All this was made possible by the achievements of the national economy and funds, which have already been mentioned above. Yes, there were those who offered to distribute these funds at the time. But the firmness we showed, as we see, was not in vain.
Now the Government and local Executive bodies must efficiently and economically implement everything planned. Each Minister, each head of the region, city and district is charged with the task of acting systematically, disciplined, planned and resolute, to mobilize all forces to get out of the current situation. In this noble cause, members of the Nur Otan party should be at the forefront.
Since the highest values of our state are people and their lives, each of us should take special care and great responsibility for the life and health of ourselves and all our loved ones. Because the health of the nation is a fundamental part of the security of the state.
I believe that at this moment all of us will be helped by such noble qualities of our people as respect for the elders, care for the younger ones.
A person’s self-belief is a great power. It gives our character firmness, our body physical strength, and our heart confidence. Today, it is especially important for us to take care of the most needy – representatives of the older generation, veterans, mothers with many children, the poor, and the disabled. The best qualities of our people, passed down from generation to generation, call for this.
Today, humanity is at crossroads. The uniqueness of the current situation is that these successive problems, which have never before affected so many aspects of geopolitics, economy, ecology, and public life, have now begun to change the format of interstate relations. The words of the great Indian humanist Mahatma Gandhi seem appropriate in this regard: «If you want to change the world, start with yourself. «Just yesterday, States created mutual barriers, entered into sanctions «wars», and now they are extending a helping hand to each other. This is evidence of the beginning of major changes taking place at the global level.
In the world’s history, there have been numerous wars, tense situations and conflicts that have lasted for decades or even centuries. There have been many epidemics that have claimed millions of human lives. Humanity has overcome all this. We will also overcome the current hardships. The world powers need to learn from this difficult situation.
At the time, Aiteke biy said: «The goal of the country and the person is the future. If it was taken care of in advance, then you should not fear for it» («El muraty-koreshek, er muraty- keleshek». Osylardy oilagan – koimas tubi suinbei»). What wonderful words! Right now, we need a new policy that inspires the entire human civilization to develop, not to create obstacles.
Any difficulties encourage a person to find a way out of the impasse, change their thinking, improve their methods of work. This contributes to the development of science and technology, the formation of a healthy lifestyle. We see that there are creative ways of organizing work, and even new types of professions. Now people have started to change the office nature of work to work in a remote format. All this became possible only thanks to the measures planned and thoroughly thought out at the time.
Hard work is tempered by strong spirits, confident people. The poet needs to put aside apathy, anxiety, passivity and at the same time strengthen himself on the way out of the crisis.
According to the wise Tole bi: «Where there is no unity-there is no grace»(«Birlik zhok zere – tirlik zhok»). Does not exist the vertex on which it is possible to cover unity and harmony. We have no goal other than to strengthen our independence, which our ancestors have dreamed of for centuries and which we have achieved in 30 years. Kazakhstan is our great common home, where we live in peace, friendship and harmony. Our diversity is wealth and excellence in a competitive and global world. The source of all our achievements over the years of independence is the unity of our people. The God preserves our unity and well-being.
First of all, I appeal to the representatives of the older generation and the intelligentsia: call the people to unity, good, good, healthy lifestyle. Remember the wisdom: «The beginning of happiness is consent («Yrys aldy-yntymak»). Educate young people so that they strive to be the first in work and study.
I want to say to the younger generation: next year, the same age as our independence will be 30 years old. They are the most energetic part of society. The older generation did everything possible for you to come and show your strength and abilities. Strive to do better, be far from bad thoughts and illogical actions. Show respect for your elders, take care of your younger ones, and be friends and friends. Never forget about the edification of Abai: «If in the middle rear you can see each other, useless all thy works»(«Birindi qazaq birin dos, kormesen istin bari bos»).
I appeal to entrepreneurs: thanks to your independence, you have created your own business and become wealthy. Now it’s your turn to ask the question: «What can I give my country?»
At my request, entrepreneurs help their compatriots by providing financial and material assistance. I hope that this good cause will continue.
Prosperity and goodness reside where there is a continuity of generations and traditions. This sacred principle should be in the heart and soul of every citizen of Kazakhstan.
I had the great happiness to lead a nation that never lost its dignity in the most difficult times, and was always distinguished by its unity, kindness, cordiality, and responsiveness. Therefore, in this difficult situation, I express my gratitude to all my wise and generous people.
During the years of independence, we have experienced many difficulties and crises. I have always spoken openly and clearly about all this. You have placed great trust in me, and it has always given me strength and energy. I am deeply grateful to all of you for this.
National health and state security are inseparable concepts. The state takes all necessary measures to overcome the existing difficulties. No person, no citizen of our country will be left without support.
We are united country, a United people. I have always been with the people. And today I am with you.
We are together. Without bowing to difficulties, we will preserve our unity and harmony. Only then will we be able to maintain our independence and be worthy of our great goal «Mangilik El».
[/en]
Просмотров: 511