[ru]
28 октября 2019 года в Карагандинском государственном индустриальном университете состоялся вечер памяти, посвященный 150-летию музыканта-этнографа, народного артиста Казахстана Александра Затаевича. Вечер памяти был организован кафедрой «Казахский, русский и иностранные языки».
Мероприятие проводилось в рамках специального проекта «Великие имена Великой степи» программы «Рухани жангыру» и было направлено на популяризацию казахской культуры, истории, философии, ценностей казахского народа среди этносов, проживающих на просторах Великой казахской степи.
Гостями вечера стали научные сотрудники Историко-культурного центра Первого Президента РК Курманшады Оразымбетов и Куаныш Тыныбекулы, которые познакомили студентов с творческим наследием великого музыканта.
Александр Затаевич родился в 1869 году в Орловской области (Россия). В 1886 году окончил военную гимназию в г. Орел. В 1896 году он познакомился с композитором Рахманиновым С.В., который проявил интерес к пьесам А. Затаевича и способствовал их изданию. Также Рахманинов посвятил Александру Затаевичу пьесу «Шесть музыкальных моментов». В 1904-1915 гг. Александр Затаевич служил в Варшаве, где также занимался музыкально-общественной деятельностью. Был музыкальным критиком газеты «Варшавской консерватории».
В основном его творческая деятельность выражалась в сборе, записи и систематизации казахской народной музыки. Он записал более 2300 произведений музыкального фольклора Казахстана. Сборники А. Затаевича «1000 песен казахского народа» и «500 казахских кюев и песен» представляют антологию казахского музыкального фольклора с древних времен до 1930-х годов.
Впервые в истории Казахстана А.Затаевичем была дана характеристика ряда выдающихся казахских народных композиторов, среди которых: Абай Кунанбаев, Курмангазы Сагырбаев, Биржан Кожамгулов, Жаяу Муса Байжанов, Даулеткерей, Балуан Шолак, Мухит, Ыбырай и были приведены некоторые биографические сведения о них.
Александр Затаевич является одним из основателей казахской профессиональной фортепианной музыки. Автор музыкальных сборников «Казахские песни в форме миниатюр для фортепиано», «Песни казахстанских татар», «Песни Казахстана», «250 киргизских инструментальных пьес и напев», «Песни разных народов», «Киргизские инструментальные пьесы и напевы». Он первый, кому Правительство Республики Казахстан в 1923 году присвоило звание «Народный артист Казахской Автономной Советской Социалистической республики».
В память о жизни и деятельности Затаевича А. В. в городе Алматы установлена мемориальная доска и его именем названа одна из улиц.
В ходе мероприятия прозвучал доклад и был просмотрен документальный фильм о жизни и творчестве композитора Александра Затаевича.
Пресс – служба КГИУ
[/ru] [kk]2019 жылдың 28 қазанында Қарағанды мемлекеттік индустриялық университетінде этнограф-музыкант, Қазақстанның Халық әртісі Александр Затаевичтің 150 жылдығына арналған еске алу кеші өтті. Еске алу кешін қазақ, орыс және шет тілдері кафедрасы ұйымдастырды.
Іс-шара «Рухани жаңғыру» бағдарламасының «Ұлы даланың ұлы есімдері» арнайы жобасы аясында өткізіліп, ұлы қазақ даласында тұратын этностар арасында қазақ халқының мәдениетін, тарихын, философиясын, құндылықтарын насихаттауға бағытталған.
Кештің қонақтары ҚР Тұңғыш Президенті тарихи-мәдени орталығының ғылыми қызметкерлері Құрманшады Оразымбетов пен қуаныш Тыныбекұлы болды, олар студенттерді ұлы музыканттың шығармашылық мұрасымен таныстырды.
Александр Затаевич 1869 жылы Орлов облысында (Ресей) дүниеге келген. 1886 жылы Орел қаласындағы әскери гимназияны бітірді. 1896 жылы ол композитор С. В. Рахманиновпен танысып, ол А. Затаевичтің пьесасына қызығушылық танытып, оларды шығаруға ықпал етті. Сондай-ақ, Рахманинов Александр Затаевичке «Алты музыкалық сәттер» пьесасын арнады. 1904-1915 жылдары Александр Затаевич Варшавада қызмет етті, онда да музыкалық-қоғамдық қызметпен айналысты. «Варшава консерваториясының» музыкалық сыншысы болды.
Негізінен оның шығармашылық қызметі қазақ халық музыкасын жинауда, жазуда және жүйелеуде көрініс тапты. Ол Қазақстанның музыкалық фольклорының 2300-ден астам шығармаларын жазды. А. Затаевич «Қазақ халқының 1000 әні» және «500 қазақ күйлері мен әндері» жинақтары ежелгі заманнан 1930 жылға дейін қазақ музыкалық фольклорының антологиясын ұсынады.
Қазақстан тарихында алғаш рет А. Затаевич бірқатар көрнекті қазақ халық композиторларына сипаттама берді, олардың арасында: Абай Құнанбаев, Құрманғазы Сағырбаев, Біржан Қожамғұлов, Жаяу Мұса Байжанов, Дәулеткерей, Балуан Шолақ, Мұхит, Ыбырай және де олар туралы кейбір өмірбаяндық мәліметтер келтірілген.
Александр Затаевич қазақ кәсіби фортепиано музыкасының негізін қалаушылардың бірі болып табылады. «Фортепианоға арналған миниатюралар түріндегі Қазақ әндері», «Қазақстандық татарлардың әндері», «Қазақстан әндері», «250 қырғыз аспапты пьесалары мен напевтер», «Әр халықтың әндері», «Қырғыз аспапты пьесалары мен әуендері» атты музыкалық жинақтардың авторы. Ол 1923 жылы Қазақстан Республикасының Үкіметінен «Қазақ Автономиялық Кеңестік Социалистік Республикасының Халық әртісі» атағын алған алғашқы адам.
А. В. Затаевичтің өмірі мен қызметі туралы еске алу үшін Алматы қаласында мемориалдық тақта орнатылды және оның есімімен көшелердің бірі аталды.
Шара барысында композитор Александр Затаевич өмірі мен шығармашылығы туралы деректі фильм көрсетілді.
ҚМИУ баспасөз қызметі
[/kk] [en]On October 28, 2019, Karaganda state industrial university hosted an evening of memory dedicated to the 150th anniversary of the musician-ethnographer, people’s artist of Kazakhstan Alexander Zataevich. The evening of memory was organized by the Department «Kazakh, Russian and foreign languages».
The event was held within the framework of the special project » Great names of the great steppe «of the program»rukhani zhangyru » and was aimed at popularization of the Kazakh culture, history, philosophy, values of the Kazakh people among the ethnic groups living in the great Kazakh steppe.
The guests of the evening were researchers of the historical and cultural center of the first President of Kazakhstan Kurmanshady Orazymbetov and Kuanysh Tynybekuly, who introduced students to the creative heritage of the great musician.
Alexander Zatayevich was born in 1869 in the Orel region (Russia). In 1886 he graduated from the military gymnasium in Orel. In 1896 he met the composer Rachmaninoff S. V., who showed interest in the plays of A. Zataevich and contributed to their publication. Rachmaninoff also dedicated the play «Six musical moments»to Alexander Zataevich. In 1904-1915, Alexander Zataevich served in Warsaw, where he also engaged in musical and social activities. He was a music critic for the Warsaw Conservatory newspaper.
Basically, his creative activity was expressed in the collection, recording and systematization of Kazakh folk music. He recorded more than 2300 works of musical folklore of Kazakhstan. Collections of A. Zataevich «1000 songs of the Kazakh people» and «500 Kazakh kuys and songs» are an anthology of Kazakh musical folklore from ancient times to the 1930s.
For the first time in the history of Kazakhstan A. Zataevich characterized a number of outstanding Kazakh folk composers, among them: Abay Kunanbayev, Kurmangazy Sagyrbayev, Birzhan Kozhamgulov, Zhayau Musa Baizhanov, Dauletkerei, Baluan Sholak, Mukhit, ybyray and some biographical information about them was given.
Alexander Zatayevich is one of the founders of the Kazakh professional piano music. Author of music collections «Kazakh songs in the form of miniatures for piano», «Songs of Kazakh Tatars», «Songs of Kazakhstan», «250 Kyrgyz instrumental pieces and tunes», «Songs of different peoples», «Kyrgyz instrumental pieces and tunes». He was the first to whom the Government of the Republic of Kazakhstan in 1923 awarded the title «people’s artist of the Kazakh Autonomous Soviet Socialist Republic».
In memory of the life and work of Zataevich A.V. in Almaty, a memorial plaque is installed and one of the streets is named after him.
During the event, a report was made and a documentary film about the life and work of the composer Alexander Zataevich was viewed.
The press-service of KSIU
[/en]
Просмотров: 585